Ένα από τα πιο συναρπαστικά φαινόμενα είναι το κρυφό δίκτυο επικοινωνίας που ευδοκιμεί κάτω από τα πόδια μας στα δάση παλαιάς βλάστησης. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι εκτιμούν την ομορφιά των πανύψηλων δέντρων, λίγοι συνειδητοποιούν ότι αυτά τα δέντρα δεν στέκονται απλώς μεμονωμένα. Συνδέονται μεταξύ τους μέσω τεράστιων υπόγειων δικτύων μυκήτων – μυκορριζικών μυκήτων – που λειτουργούν σαν ένα είδος δασικού “διαδικτύου”.
Μέσα σε αυτά τα δίκτυα, οι μύκητες και οι ρίζες των δέντρων σχηματίζουν συμβιωτικές σχέσεις. Οι μύκητες ανταλλάσσουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά όπως άζωτο και φώσφορο με τα δέντρα με αντάλλαγμα τα σάκχαρα που παράγονται από τη φωτοσύνθεση. Η σχέση όμως υπερβαίνει την απλή ανταλλαγή θρεπτικών συστατικών. Χρησιμοποιώντας αυτούς τους μυκητιασικούς αυτοκινητόδρομους, τα δέντρα μπορούν να στέλνουν μεταξύ τους σήματα κινδύνου για παράσιτα ή ξηρασία, να μοιράζονται βασικές ενώσεις με νεότερους ή ασθενέστερους γείτονες και ακόμη και να ασκούν επιρροή στην ανάπτυξη και τη συμπεριφορά των κοντινών φυτών. Ουσιαστικά, αυτό που φαίνεται να είναι ένας ανταγωνισμός για το φως του ήλιου και τους πόρους πάνω από το έδαφος συνοδεύεται από σύνθετη συνεργασία κάτω από αυτό, συμβάλλοντας στη διατήρηση της συνολικής υγείας και ανθεκτικότητας του δάσους.
Αυτό που το κάνει διπλά συναρπαστικό είναι ότι αμφισβητεί την παραδοσιακή άποψη της φύσης ως αρένα επιβίωσης του ισχυρότερου. Αντίθετα, αυτές οι συνδέσεις που μεσολαβούν από μύκητες αποκαλύπτουν ότι ολόκληρα δάση συχνά λειτουργούν περισσότερο σαν κοινότητες – ακόμη και σαν οικογένειες – που ανταλλάσσουν πόρους και πληροφορίες, διασφαλίζοντας ότι το οικοσύστημα στο σύνολό του μπορεί να προσαρμοστεί και να ευδοκιμήσει. Αυτός ο περίπλοκος, αόρατος ιστός κάτω από τα πόδια μας είναι μια υπενθύμιση ότι η πολυπλοκότητα της φύσης ξεπερνά κατά πολύ αυτό που βλέπουμε με μια ματιά και υπογραμμίζει τη σημασία της προστασίας των οικοτόπων που μόλις και μετά βίας κατανοούμε.
Βιβλιογραφία
Simard, S. W., & Durall, D. M. (2004). Mycorrhizal networks: A review of their extent, function, and importance. Canadian Journal of Botany, 82(8), 1140–1165.
Simard, S. W., Beiler, K. J., Bingham, M. A., Deslippe, J. R., Philip, L. J., & Teste, F. P. (2012). Mycorrhizal networks: Mechanisms, ecology and modelling. Fungal Biology Reviews, 26(1), 39–60.
